Stephen Peters

Rewired for connection

Een aantal jaar geleden schreven we het blog We are wired for connection. Het is een uitspraak van Gabor Maté, waarmee hij benadrukt dat we evolutionair geprogrammeerd zijn om verbinding te maken met anderen. Hij gebruikt deze woorden om te verklaren hoe kinderen vanaf de geboorte gericht zijn op nabijheid (wired for connection), en hoe trauma deze bedrading kan verstoren (rewired for protection).
We kijken nu een stapje verder.


Neurowetenschapper Stephen Peters, auteur van het boek Horse Brain Science stelt dat zowel het paarden- als het mensenbrein niet alleen evolutionair zijn ontworpen voor verbinding, maar in die verbinding ook het vermogen hebben om te veranderen. Om oude verbindingen (ooit rewired for protection) los te laten en nieuwe te vormen. Het brein kan zichzelf als het ware opnieuw kan ‘herbedraden’ en hij spreekt dan van rewired for connection.

Neuroplasticiteit

Dit hoopgevende inzicht heet neuroplasticiteit: het vermogen van de hersenen om zichzelf fysiek te veranderen en te ‘herbedraden’ op basis van ervaring.
Het vormt de wetenschappelijke basis voor herstel van paarden en mensen met een traumatisch verleden. Neuroplasticiteit laat zien dat ons bedrading niet vastligt. Zelfs als volwassene blijven nieuwe paden mogelijk. Door leren, ervaringen, relaties en herhaalde blootstelling aan veilige, verbindende omgevingen.

Trauma overschrijven

In dat proces wordt de traumatische herinnering niet gewist, maar wordt een nieuwe veiligere neurale route gecreëerd, die de oude angstreactie overschrijft.
Wanneer een situatie die eerder bedreigend was opnieuw ervaren wordt in een veilige omgeving, en de verwachte negatieve uitkomst blijft uit, geeft de amygdala een dopamine-hit af, de hersenen leren: de voorspelling klopte niet en er wordt een nieuwe route aangelegd.
Herhaling is essentieel om die nieuwe route sterker te maken. Soms zijn er tientallen positieve ervaringen nodig om één nare ervaring te herschrijven. Maar het is biologisch mogelijk: het brein kan zich herbedraden.

Een veilig speelveld

Een EAC&T-sessie biedt de ideale context voor zo'n ervaring. Binnen een veilig speelveld, met paard(en), activiteiten en materialen – die vaak als metafoor werken – kan de cliënt iets herbeleven wat eerder spannend was, maar nu veilig blijkt.
Die discrepantie tussen wat verwacht werd en wat de werkelijkheid in de sessie, nu, is activeert het dopaminesysteem en dát zet het hersenveranderingsproces in gang. Het verhaal kan worden herschreven.

Veiligheid als voorwaarde

De coach of therapeut – in verbinding met zichzelf en gegrond aanwezig – biedt de veiligheid die cruciaal is om paard én mens in de neuroplastische zone te brengen. In die veilige co‑regulatie ontstaat ruimte voor leren en aanleg van nieuwe neurale netwerken en paden.

Merlijn: een rewired paard

De getraumatiseerde arabier Merlijn kon door zijn nieuwe leven in een kudde, zijn rol als coachpaard en zijn veilige ervaringen met mensen, oude patronen loslaten. Hij werd sterker, veerkrachtiger – letterlijk rewired for connection. Een mooi voorbeeld van de wederkerigheid van ons werk en de positieve impact die het op paarden kan hebben.