kenniscentrum | blogs | niet weten
Het niet weten
Het is waarin equine assisted coaching en therapie zich onderscheid van de meeste andere vormen van coaching met paarden. Het lijkt zo eenvoudig maar blijkt vaak een van de moeilijkste vaardigheden om je als coach of therapeut eigen te maken: werken vanuit het niet weten.
Want zeker als de cliënt een appèl op je doet is het soms lastig te blijven beseffen dat door de coach of therapeut aangedragen interpretaties, ideeën en oplossingen in het moment ongetwijfeld een enthousiaste cliënt opleveren, maar op de lange termijn van weinig waarde zijn.
De essentie is het niet weten...
Wat wij aanbieden is tijd, tijd om stil te staan en na te denken.
Dirk de Wachter
Werken vanuit het niet weten vraagt de bereidheid om met nieuwsgierigheid en open blik de therapeutische relatie aan te gaan en te erkennen dat er meerdere perspectieven zijn, van waaruit we kunnen kijken naar dat wat zich in de sessie allemaal laat zien. Ken Wilber deelde deze verschillende perspectieven in in vier kwadranten die onderling verbonden zijn en elkaar beïnvloeden:
- het individuele subjectieve;
- het individuele objectieve;
- het collectieve subjectieve;
- en het collectieve objectieve kwadrant.
Individueel richt zich op de innerlijke ervaringen, emoties, gedachten en persoonlijke groei van het individu. Collectief richt zich op de groep, de maatschappij en de cultuur waarin het individu zich bevindt. Objectief richt zich op de waarneembare feiten en objectieve metingen, zoals in de wetenschap gehanteerd worden en kijkt daarmee naar de (objectieve) werkelijkheid. Subjectief is gericht op de innerlijke beleving en ervaring van een individu, zoals in de fenomenologie gehanteerd wordt en kijkt daarmee naar de (subjectieve) waarheid.
Fenomenologie
Fenomenologisch observeren betekent niet uitgaan van vooronderstellingen, geen oorzakelijke verbanden leggen en geen betekenis geven aan wat je ziet. Dit is een van de eerste competenties die de equine assisted coach of therapeut in opleiding zich eigenmaakt: de kunst van het objectief kijken, objectief teruggeven en zich onthouden van invulling en betekenisgeving.
Je kunt daarnaast in alle eerlijkheid en realiteit ook nooit echt voor 100 procent zeker zijn van wat een paard bedoelt met zijn reacties of bewegingen. En is wat jij ziet hetzelfde wat je cliënt ziet? Of is wat je ziet waar?
Vraag verschillende mensen wat zij op bovenstaande foto zien en de antwoorden zullen uiteenlopen. De een ziet ontspanning, iemand ziet stress, een ander uitputting, of overgave, iemand ziet plezier en weer een ander verveling...
Projectie
Het overdrachtsprincipe projectie, het feit dat we als mens nu eenmaal meestal onze eigen belevingswereld op de ander projecteren, verklaart deze verschillende interpretaties van een en dezelfde situatie.
Waar we het “weten”, de kennis over wat we zien, ook vandaan dénken te halen het komt vanuit onszelf en gaat uiteindelijk over onszelf. En niet over het paard.
En laat nu juist dát – die informatie over onszelf – voor de cliënt (én de coach of therapeut!) zo belangrijk zijn.
Vanuit het niet-weten wil je meer horen. Niet invullen, maar open staan voor de ander. Verbinding.
Dirk de Wachter
De Belgische psychiater Dirk de Wachter brengt deze grondhouding als geen ander onder woorden tijdens het congres De mens in de ‘behandelkamer’:
“Aanwezig zijn in de niet-oplossing is de essentie van zorg. De ggz wordt verweten dat ze geen technische oplossingen hebben. Maar inzetten op dat het bestaan een beetje geleefd moet worden, is wat we volgens mij moeten doen.
...
Van je noodlottige traject je doel maken. Dat is thuiskomen in jezelf.”
“De zorgtraditie wordt gekenmerkt door neerbuigendheid. Bij de vraag ‘wat kan ik voor u doen?’ wordt de zorg-vragende ander impliciet kleiner gemaakt.
Hoe meer we weten, hoe bescheidener we moeten worden in het beheersen van wat dat weten zou geven. Vanuit het niet-weten wil je meer horen. Niet invullen, maar open staan voor de ander. Verbinding.”