Stephen Porges

Ons zenuwstelsel is geëvolueerd om zich veilig te voelen in de aanwezigheid van anderen

De polyvagaal theorie, ontwikkeld door Stephen Porges beschrijft hoe het autonome zenuwstelsel bij zoogdieren reageert op verschillende niveaus van (on)veiligheid door drie primaire reacties:

  1. sociale verbinding;
  2. vechten of vluchten;
  3. en bevriezen.

Nervus vagus

Porges maakt onderscheid tussen een ventrale en een dorsale tak van de nervus vagus die een belangrijke rol speelt in de deze reacties:
De ventrale vagale tak is evolutionair gezien nieuwer en is betrokken bij sociale betrokkenheid, kalmte, en gevoelens van veiligheid en verbondenheid. En de dorsale vagale tak is ouder, die wordt geactiveerd in situaties van extreem gevaar en is verantwoordelijk voor de immobilisatiereactie (bevriezen).

Veiligheid

Porges legt uit dat sociale verbinding essentieel is voor het ervaren van veiligheid: “Our nervous system evolved to feel safe in the presence of others.”
Deze uitspraak benadrukt dat ons lichaam van nature is ingesteld om veiligheid te ervaren door de nabijheid van anderen. Dit geldt voor mensen én paarden.

Groepsbewustzijn

Ook bij paarden is sociale betrokkenheid de sleutel tot het activeren van het ventrale vagale systeem, wat zorgt voor ontspanning en kalmte. Het zijn sociale dieren die in kuddes leven en vertrouwen op het groepsbewustzijn voor veiligheid. Een paard dat zich zorgen maakt, zoekt eerst sociale betrokkenheid bij een vriend en pas dan schakelt hij, indien nodig, over naar vechten, vluchten of bevriezen.



Welzijn

Hoe kunnen we deze kennis meenemen om het welzijn van onze paarden te bevorderen? Door:

  • in het hier en nu aanwezig te zijn wanneer je met een paard samenwerkt – een paard voelt wanneer je gedachten elders zijn en kan zich dan niet op jou verlaten voor veiligheid;
  • een positieve energie en houding aan te nemen – dat helpt paard te ontspannen en het ventrale vagale complex te activeren;
  • kennis te hebben van, en aandachtig te zijn voor, subtiele stress-signalen en daar tijdig iets mee te doen – zo kan het paard zien dat je zorgt voor afstemming en hem begrijpt;
  • positief te belonen bij training – daarmee wordt het ventrale vagale complex geactiveerd dat maakt dat een paard zich gezien en begrepen kan voelen;
  • sociale interactie en toenaderingen van het paard aan te moedigen – in plaats van af te straffen, sociale verbinding bevorderd immers ontspanning en vertrouwen.


De polyvagaaltheorie kan helpen om traditionele trainingsmethoden te herzien en te focussen op het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving voor paarden. Door te begrijpen hoe het zenuwstelsel van een paard werkt, kunnen we effectiever communiceren en een diepere band opbouwen.


vorige     volgende